Samenstelling van de Incassant-ID (2024)

Resultaat van vierhonderd bladzijden technische documentatie over alle bestandsformaten van SEPA bestuderen: ik kan mijn eigen Incassant-ID uitrekenen. Als je de truc kent is het eigenlijk vrij eenvoudig. Dat leg ik graag uit. Eerst geef ik een korte oplossing, daarna wat er voor nodig was om die te vinden, en tot slot een recept om het zelf te doen.

Hulpmiddel voor berekening Incassant-ID

De Nederlandse Incassant-ID herken je aan zijn vormgeving: NLccZZZkkkkkkkk0000. Je begint met je inschrijvingsnummer bij de Kamer van Koophandel in te vullen op de reeks “kkkkkkkk”. De “cc” bestaat uit een controlegetal. In een spreadsheet kan ik dit controlegetal berekenen. Vul je nummer bij de Kamer van Koophandel in op het blauwe vlak van despreadsheet; uitkomst is je Incassant-ID. Omdat ik geen programmeur ben is dit het beste gereedschap dat ik kan bieden.

Samenstelling van de Incassant-ID

Een Incassant-ID heb je in het nieuwe Europese betaalsysteem SEPA (waar IBAN deel van is) nodig om automatische incasso te kunnen plegen. Wat in het Nederlands “Incassant-ID” heet is in het Engels “creditor identifier” en in het Duits “Gläubiger Identifikationsnummer”. Het is een unieke code waarmee een bedrijf zich in het Europese betalingsverkeer kan identificeren. Daarom is het gebonden aan het land waarin je bedrijf zijn hoofdvestiging heeft. Ieder Europees land mag zelf bepalen wie de code afgeeft. In Duitsland is dat de centrale bank; in Nederland behoort iedere bank waar je een bankrekening hebt de code te kunnen berekenen. Ieder land mag zelf bepalen hoe de code is samengesteld, maar er is een verplicht raamwerk. Zo begint het altijd met de twee letters waar je de nationaliteit aan kunt zien (volgens ISO 3166-1), gevolgd door een controlegetal van twee cijfers en dan drie letters (die in Nederland altijd “ZZZ” zijn). Wat er daarna gebeurt wisselt per land, maar in totaal zijn er nooit meer dan 35 alfanumerieke tekens. Nederland gebruikt in totaal 19 lettertekens. Positie 8 tot en met 15 worden gevormd door je nummer bij de Kamer van Koophandel, het bevolkingsregister voor bedrijven. De laatste vier posities zijn altijd nullen.

Controlegetal

Het controlegetal kun je zelf berekenen. Dat blijkt te moeten via “ISO 7064 Mod 97-10”. Kortweg betekent dit dat je alle letters en cijfers achter elkaar zet, deelt door 97, en het restbedrag aftrekt van 98.

Toen ik probeerde om voorbeeldberekeningen na te maken kreeg ik eerst niet de juiste uitkomsten. Probleem bleek dat mijn computer niet met zulke grote getallen kan rekenen. Gelukkig vond ik een beschrijving die daar een oplossing voor biedt. Neem gewoon de eerste 9 cijfers van het totale bedrag, deel die door 97. Zet het restgetal voor het volgende blok van 9 cijfers, en deel weer door 97. Deze truc met het verschuiven van restgetallen zou je nog een paar keer kunnen herhalen.

Zelf aan de slag

Heeft u zich nog niet laten afschrikken door mijn droge uitleg? Ongetwijfeld bent u een van de weinigen. Als beloning komt dan nu het beloofde recept.

1. Schrijf de 8 cijfers van je nummer Kamer van Koophandel op. Bijvoorbeeld “40536533”.
2. Voeg vier nullen toe.
3. Voeg daar de cijfers “2321” aan toe (dat is de numerieke omzetting van “NL”, dus voor een ander land gelden andere cijfers).
4. Voeg nog twee nullen toe. In het voorbeeld heb je nu “405365330000232100”.
5. Deel de eerste negen cijfers door 97. In een voorbeeld maak je dus de berekening [405365330 / 97 = 4179024 rest 2].
6. Plaats achter het restgetal de volgende groep van negen cijfers, en deel dat getal door 97. In een voorbeeld maak je dus de berekening [2000232100 / 97 = 20620949 rest 47].
7. Trek het laatste restgetal af van 98, en je hebt je controlegetal. In een voorbeeld berekening je dus [98 – 47 = 51].
8. Plaats nu alle elementen op de juiste plaats in het sjabloon NLccZZZkkkkkkkk0000. In ons voorbeeld wordt dat dus NL51ZZZ405365330000.

Duidelijk mag zijn dat de materie complex is. Mijn uitleg is bedoeld om duidelijk te maken dat een reeks omstandigheden relevant is, en om aan te geven op welke bedragen belasting u ongeveer mag rekenen. Uw individuele omstandigheden zijn echter relevant. Als u het echt goed geregeld wilt hebben en u echt wilt weten hoe het zit, kan een betaald adviesgesprek zinvol zijn. Een adviseur is in staat om het verschil tussen uitleg en procedurele regels uit te filteren, en rekening te houden met individuele omstandigheden.
In communicatie met de Belastingdienst weet een professional dit zo te verwoorden dat het voor de Belastingdienst herkenbaar is; voor een particulier is het geen schande als dat niet lukt, maar de consequentie van bezuinigen op professionele begeleiding.

© Jeroen van Rossum, 22 februari 2013.

Fout in de verhaal over Incassant ID. De laatste 4 cijfers zijn niet altijd nullen want bij koepelorganisaties is er ook een overkoepelend KvK nummer en moet er een volgnummer komen van de aangesloten organisaties.

D. V. te Achterberg, 31 mei 2013.

1. ING “Europese incasso/domiciliëring”, samenstelling incassant-ID (pagina 3). http://nl.www.ingsepa.com/uw-to-do-lijst/nederland/europese-incassodomicili%C3%ABring/ target="docu"
2. Xmldatation “Creditor Identifier for NVB”, recept voor berekening incassant-ID met controlegetal. http://wiki.xmldation.com/Support/NVB/Creditor_Identifier_for_NVB target="docu"
3. ECBS (via Exact) “Calculation and validation of the check digits”, met een soort van uitleg van de berekening van het controlegetal (maar inclusief de tip om het totale bedrag op te splitsen in kleinere delen; deze tip leverde voor mij een doorbraak op). http://www.exactsoftware.com/docs/DocBinBlob.aspx?Download=0&Id=%7Bee5d7a17-5552-4e6f-817d-94b772c03992%7D target="docu"
4. Betaalvereniging Nederland “XML message for SEPA”, met alle beschrijvingen van SEPA codes. http://www.betaalvereniging.nl/wp-uploads/2012/07/XML-Message-for-SDD-Version-6.0-March-2012.pdf target="docu"
5. ISO “ISO 3166-1-alpha-2 code”, met alle landencodes. http://www.iso.org/iso/country_names_and_code_elements target="docu"